TĐTS – Ngày Thứ 2, 22/8/2022, tiếp tục triển khai ý tưởng kêu gọi tâm ý lực cho Dự án giá treo chuông và đỡ trống cho một Văn Miếu nổi tiếng đã được Quỹ Thành Đông Tươi Sáng lên kế hoạch và triển khai từ tháng 4/2022, tới nay quá trình thực hiện khảo sát, thiết kế và lên dự toán được cơ bản hoàn thành, dự án chính thức đặt tên là “Dự án phục dựng gia cố tăng an toàn giá treo chuông đỡ trống Văn Miếu Mao Điền”.
Sở dĩ, chúng tôi có nhân duyên được biết tới và nảy sinh ý tưởng dự án này do trong một lần cùng anh em Thành Đông Tươi Sáng và quý bạn hữu đi tham quan Văn Miếu Mao Điền – Nơi tôn vinh đạo học xứ Đông (Hải Dương), ngoài việc được các cán bộ nơi đây giới thiệu về lịch sử truyền thống của Văn Miếu, chúng tôi còn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp rất đặc biệt của Văn Miếu Mao Điền. Tuy nhiên, chúng tôi đã có những phát hiện nhỏ, và thông qua trao đổi với các vị trong Ban quản lý di tích cũng có đồng cảm với suy nghĩ này, đó là lầu treo chuông và giá đỡ trống của Văn Miếu đã bị xuống cấp, có thể gây nguy hiểm cho khách tham quan. Chính vì vậy, chúng tôi ý tưởng lên kế hoạch khảo sát, thiết kế, tìm nguồn tài trợ, trợ giúp để phục hồi phần cần thiết cho lầu treo chuông và giá đỡ trống với mục đích đảm bảo sự an toàn, chắc chắn cho 2 khu vực này, và trên hết là sự an toàn cho khách tham quan và tất cả mọi người. Chúng tôi biết rằng đây là ý tưởng và để thực hiện sẽ có khó khăn nhất định về nhiều mặt như cơ sở pháp lý, trình tự thủ tục hành chính… Tuy nhiên, với tình yêu quê hương, đặc biệt là vùng đất Thành Đông, chúng tôi quyết định cùng nhao lên phương áp thiết kế và tìm nguồn tài trợ.
Văn miếu Mao Điền được biết tới là một trong số ít văn miếu hàng tỉnh còn tồn tại ở Việt Nam. Lịch sử của văn miếu bắt đầu từ hơn 500 năm về trước. Dưới triều vua Lê Thánh Tông, triều đình cho mở thêm một số trường học nữa ngoài trường Quốc Tử Giám ở kinh thành để đẩy mạnh phát triển Nho giáo. Ở xứ Đông (gồm toàn bộ tỉnh Hải Dương, thành phố Hải Phòng, huyện Đông Triều của Quảng Ninh). Văn Miếu Mao Điền được xây dựng vừa làm nơi thờ các bậc tiên hiền Nho học vừa làm trường thi của vùng. Từ giữa thế kỷ 15 cho đến khoa thi cuối cùng của nhà Nguyễn, nơi đây trở thành nơi thi hương của vùng trấn Hải Dương. Đặc biệt trong thời Mạc (1527-1593) đã bốn lần tổ chức thi đại khoa ở Mao Điền.
Ngay từ khi mới xây dựng Văn miếu Mao Điền đã là một công trình có kiến trúc văn hóa uy nghi, bề thế. Đi trên quốc lộ 5 theo hướng Hải Dương – Hà Nội, ngay từ xa ta đã có thấy Tam quan đồ sộ của văn miếu Mao Điền nằm giữa cánh đồng lúa rộng mênh mông.
Hai bên tả, hữu trước dãy điện thờ chính là lầu chuông Đồng nặng 1042 kg đường kính miệng 115 cm, cao 150 cm, lầu trống Đại có miệng 150 cm, chu vi tang trống 565 cm, dài 188 cm. Lầu chuông, lầu trống được thiết kế theo phong cách truyền thống hai tầng tám mái toàn bằng gỗ lim, tuy giản dị nhưng lại rất mềm mại, uyển chuyển. Dãy nhà chính của văn miếu gồm hai lớp quay về hướng Tây, với 7 gian, mái cong vút, chạm trổ hình rồng, phượng, áp sát vào nhau. Nhà trong thờ Khổng Tử. Nhà ngoài là nơi tụ hội bái lễ của các bậc quan trường học giả và đặt bàn thờ và bát nhang công đồng. Hai bên vách treo bảng danh sách 637 vị tiến sĩ quê ở trấn Hải Dương trong thời đại khoa cử Việt Nam.
Điều may mắn trong nhóm anh em chúng tôi là chúng tôi có Hoạ sĩ, Kiến trúc sư Nguyễn Mạnh Cường, người quê Thanh Hà, Hải Dương, đã từng tốt nghiệp 2 trường đại học Đại học Kiến trúc Hà Nội, và Đại học Mỹ thuật công nghiệp. Qua trao đổi Nguyễn Mạnh Cường đã rất nhiệt tâm và đồng ý phát triển ý tưởng nói trên thành một “Dự án phục dựng gia cố tăng an toàn giá treo chuông đỡ trống Văn Miếu Mao Điền”. Nói là làm, anh em chúng tôi có bàn bạc với nhau về nhiều mặt, đó là: (1) Ý tưởng thiết kế như thế nào cho phù hợp với kiến trúc Văn Miếu; (2) Làm thế nào để phục dựng mà vẫn đảm bảo về các mặt thủ tục hành chính pháp lý và văn hoá; (3) Và đặc biệt là tiêu chí quan trọng phải nhanh chóng và an toàn cho tất cả mọi người ở mọi giác độ… Với những suy nghĩ như trên, Nguyễn Mạnh Cường đã trực tiếp đi khảo sát Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội), trực tiếp khảo sát Văn Miếu Mao Điền và đề ra phương án bằng các bản vẽ và kiến trúc và nhận được nhiều góp ý phản biện.
Sự cần thiết phải đầu tư dự án: (1) Giá đỡ chuông: Hiện trạng cho thấy giá treo chuông rất mỏng manh, xà gỗ lâu ngày chịu tải trọng tĩnh và động của chuông có thể gãy bất cứ thời điểm nào. Do chuông là bảo vật có giá trị lịch sử cao đối với Văn Miếu Mao Điền nói riêng và người dân cả nước nói chung cần được gia cố và bảo vệ càng sớm càng tốt. (2) Giá đỡ trống: Hiện trạng cho thấy trống Đại không có giá đỡ mà đang treo tạm bằng dây gây mất thẩm mỹ, nguy hiểm và chưa xứng tầm với giá trị lịch sử.
Quỹ Thành Đông Tươi Sáng được thành lập với sứ mệnh và tầm nhìn “Tinh Tế Tạo Khoẻ Vui”. Mục tiêu là kết nối và phát triển vì giá trị nhân văn hóa tốt đẹp, Khỏe Vui Hạnh phúc cho tất cả mọi người. Quỹ là do các thành viên kiến tạo và được sự trợ giúp lớn lao từ tất cả mọi người; hoạt động phi lợi nhuận, hợp lý, hợp tình, hợp pháp, hợp qui và hợp cạ; tự nguyện, tự tạo, tự quản; công khai, minh bạch, tiết kiệm, chuẩn chỉ và phát triển; ưu tiên giúp ích trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa và nghệ thuật, y học và thể thao, từ thiện và khẩn cấp vì khỏe vui hạnh phúc cho tất cả mọi người. Chúng tôi cho rằng việc triển khai “Dự án giá treo chuông và giá đỡ trống cho Văn Miếu Mao Điền” là rất đúng với sứ mệnh và tầm nhìn của Quỹ. Chính vì vậy chúng tôi ra sức ủng hộ, nghĩ thêm ý tưởng, kết nối, phát triển và hiện thực hoá ý tưởng nhân văn hoá tốt đẹp này.
Hiện trạng: bên phải trước dãy điện thờ chính là lầu chuông Đồng nặng 1042 kg đường kính miệng 1160 cm, cao 2150 mm. Hiện đang treo trên xà ngang đỉnh mái qua dây cáp do thời gian xà xuống cấp và có thể không chịu được tải trọng của chuông cần có biện pháp gia cố lại xà để bảo đảm an toàn cho chuông và người thăm quan
Hiện trạng: Bên hữu trước dãy điện thờ chính là lầu trống Đại có miệng rộng 1520 mm đường kính lớn nhất trống rộng 1880 mm, chiều dài 2000 mm. Hiện trống đang treo bằng dây tạm trên cao mất thẩm mỹ và khó vệ sinh trống.
Hoạ sĩ, Kiến trúc sư Nguyễn Mạnh Cường đã đi thăm quan một số giá treo chuông và giá đỡ trống ở một số địa điểm tại miền bắc Việt Nam và đã lấy giá treo chuông và giá đỡ trống của Văn miếu Quốc Tử Giám làm mẫu thiết kế do có sự tương đồng và phù hợp nhất với Văn Miếu Mao Điền (trên đây là hình ảnh tại Văn Miếu Quốc Tử Giám)
Trích dẫn chi tiết 2D và Phối cảnh 3D Lầu gác chuông và Giá treo trống trong Hồ sơ thiết kế kỹ thuật thi công của Dự án
Dự thảo 1 phương án (Phương án 1) kinh phí thi công “Dự án giá treo chuông và giá đỡ trống cho Văn Miếu Mao Điền”
Phương án thi công được xây dựng kế hoạch như sau:
(1) Bước 1: Trao đổi phương án thiết kế và thi công với Ban quản lý di tích, để Ban quản lý di tích có phương án báo cáo lên cấp trên cho phép
(2) Bước 2: Kêu gọi các đơn vị gửi phương án thiết kế thi công và chi phí tốt hơn (giá thành thấp hơn và chất liệu tốt hơn) so với phương án dự thảo như trên (Phương án 1). Dự kiến thời gian không quá 1 tuần kể từ ngày đăng thông tin bài viết này (23/8/2022). Mục đích là để hạn chế những chi phí tốn kém, lãng phí, đồng thời đảm bảo chất lượng tốt; phòng chống tham nhũng.
(3) Bước 3: Kêu gọi các mạnh thường quân, các nhà tài trợ, tài trợ tâm ý vật tài lực cho dự án. Dự kiến bắt đầu từ 01/9/2022 tới 15/9/2022. Kinh phí dự kiến không quá 89 triệu đồng, theo dự thảo của Phương án 1 (trừ trường hợp sau khi công bố có phương án khác tốt hơn phương án 1 về mọi mặt)
(4) Bước 4: Tổ chức thi công đảm bảo an toàn về mọi mặt cho tất cả mọi người. Tổ chức giám sát thi công theo qui định tốt và đúng đắn nhất
(5) Bước 5: Tổ chức tiểu khánh thành, ghi nhận công đức của tất cả các nhà tài trợ đảm bảo an toàn, tiết kiệm cho tất cả. Có bảng ghi tên công đức với chất liệu phù hợp treo ở vị trí thích hợp khu lầu chuông và giá đỡ trống với các tố chức và cá nhân tham gia tài trợ
(6) Bước 6: Công khai tài chính tất cả các mặt, đảm bảo không tham nhũng, không tư túi (tất cả các nhà tài trợ đều có quyền tham gia kiểm tra, dà soát). Chi phí đóng góp và dự án sẽ được công khai toàn bộ trên website www.thanhdongtuoisang.vn
Chủ trì dự án: Nguyễn Thiên Tộ (Người con quê hương Thành Đông, Phu nhân là người con quê hương Cẩm Giàng)
Thư kí dự án: Vũ Đình Phóng (Người con quê hương Cẩm Giàng)
Tài khoản nhận tài trợ dự án qua Quỹ Thành Đông Tươi Sáng Foundation: 03111011886666; Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam, Chi nhánh Cầu Giấy, Hà Nội; Người chịu trách nhiệm đứng tên tài khoản: Vũ Đình Phóng.
Quỹ Thành Đông Tươi Sáng xin trân trọng gửi tới quí vị gần xa về nội dung, ý tưởng, kế hoạch và phương án triển khai “Dự án phục dựng gia cố tăng an toàn giá treo chuông đỡ trống Văn Miếu Mao Điền” như nêu trên. Chúng tôi rất mong sự góp ý, phản biện, trợ giúp về mọi mặt của Quý vị với ý tưởng và hành động của Quỹ.
Chúc Quý vị và mọi người luôn Khoẻ Vui Hạnh phúc và giúp được nhiều người Khoẻ Vui Hạnh phúc hơn.
Xin trân trọng cảm ơn Quý vị và tất cả mọi người.
Khởi thảo: Vũ Đình Phóng; Edit: Nguyễn Thiên Tộ; Poster: Nguyễn Mạnh Cường.